Ένα από τα κλισέ που ορίζουν το μενού των ειδήσεων : “αυτό τα αλλάζει όλα” – αγγλιστί “this changes everything” ή εναλλακτικά, “this is a real game changer”. Είναι η επωδός κάθε αναφοράς στις τεχνολογικές εξελίξεις, και η σταθερή απορία μου είναι : γιατί το “εύρημα” δεν επισημαίνεται ποτέ από πουθενά (αλλού), ως θανάσιμα πληκτικό αν μη τι άλλο, στην αέναη επιστροφή του.
Φυσικά δε μπορούμε να μλάμε για παιχνίδι, όταν οι κανόνες αλλάζουν πριν καν προλάβουν να τεθούν. Για τι μιλάμε επομένως; για παιχνίδι “εν ου παικτοίς”, με τη δόκιμη έννοια ( = κάτι πολύ σοβαρό για να αντιμετωπίζεται σαν παιχνίδι) αλλά και με μια καινοφανή, η οποία αφορά σε παραπλάνηση του υπνωτιζόμενου δέκτη του μηνύματος.
Όπως έχουμε σημειώσει ξανά, με δεδομένα 1. το ρόλο των μίντια ως οργανισμών πρωτίστως μεριμνούντων για τη δική τους επιβίωση, και 2. το επισφαλές αυτής της επιβίωσης σε ένα κόσμο θανάσιμου ανταγωνισμού, έχουμε ως τελικό αποτέλεσμα ένα δόγμα “σοκ και δέους” να διαμορφώνει κάθε τι που μέσω αυτών φτάνει σε μας : με μαθηματική νομοτέλεια, ένας κόσμος διαμεσολαβημένος απ’ τα μίντια, δεν μπορεί παρά να είναι ένας κόσμος – κόλαση. Κι αυτό αφορά βεβαίως και τα “σόσιαλ” μίντια, τα οποία, ως μίμηση των παραδοσιακών, δεν μπορεί παρά να αποτελούν αναπαραγωγή των δικών τους ελαττωμάτων. *
Άλλο κυρίαρχο ειδησεογραφικό κλισέ είναι εκείνο των ”συγκλονισμών”, διαχεόμενων από και προς όλες τις κατευθύνσεις, 24/7. Βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με εκείνο του “game changing”, στοχεύοντας όπως εκείνο, αλλά με τρόπο πιο προσωπικό, στο αίσθημα του χρήστη – αναγνώστη, διαμορφωμένο αρμοδίως.

Το πράγμα δεν ξεκινάει φυσικά απ’ τον …Κωστόπουλο : Η ποπ κουλτούρα των τελευταίων, πολλών δεκαετιών (πρώτιστα η μουσική και η κινηματογραφική/τηλεοπτική) έχει φροντίσει για την ιδεολογικοποίηση αυτού του αισθήματος, ** και για τον παρά φύση διαχωρισμό του από τη διαδικασία της σκέψης. Αυτό που δεν γίνεται ευρέως αντιληπτό είναι η σχέση αυτού του διαχωρισμού (“λογική ως κάτι a priori αρνητικό Vs ιδεολογικοποιημένο αίσθημα” ***) με το φαινόμενο που έγινε με μεγάλη καθυστέρηση γνωστό και στο Ellada ως woke culture, περιστρεφόμενη μόνιμα γύρω από τα “συναισθήματα” των μειονοτήτων – θιασωτών της. Οι αληθινές καταβολές της συγκεκριμένης κουλτούρας βρίσκονται εκτός βεληνεκούς αναζητήσεων, ακόμα και “επιφανών” (βλ. ανεπαρκών) συζητητών όπως, πρόσφατα, οι κ.κ. …Τζήμερος, Βαλλιανάτος. Αξίζει να ψάξει κάποιος τη συζήτησή τους στο Instagram – για καθαρή διασκέδαση, όπως και την επακολουθήσασα συζήτηση με “απλούς πολίτες”.
Το ότι οι πολέμιοι της woke culture έχουν, εννοείται, δίκιο, μαρτυρεί απλώς ένα ηπιότερο βαθμό αλλοτρίωσης από εκείνον των ιδεολογικών τους αντιπάλων. Πράγμα το οποίο σημαίνει : αποκοπή σε μικρότερο βαθμό από τα βασικά τους ένστικτα. Τα τελευταία βρίσκονται υπό διωγμόν, από ένα σύστημα που παράγει ανωμαλία (…δεν εννοώ τη σεξουαλική) με αποκλειστικό σκοπό τη διαστολή στο άπειρο των ορίων της συμπεριληπτικότητας.

* Ήταν ο Πικάσο που είπε το αμίμητο : “μιμούμαι κάποιον σημαίνει μιμούμαι τα ελαττώματά του”. Η δαπίστωση, παρεμπιπτόντως, ισχύει για πλήθος περιπτώσεων – η αναφορά σε κάποιες εξ αυτών θα επέσυρε τις συνήθεις περί “ρατσισμού”, “σεξισμού” κτλ. κατηγορίες. Ο νοών νοείτω.

** Ο ρόλος της ποπ κουλτούρας δεν περιορίζεται φυσικά στην ιδεολογικοποίηση του συναισθήματος, αλλά και στη μεθοδική μετατροπή σε κανονικότητα της επιτάχυνσης και …πανικοποίησης των πάντων. Το κινηματογραφικό σασπένς (γωνίες λήψεις, επιλογή λέξεων και τόνων ομιλίας, “μουσικούλα” που δίνει το ρυθμό) έχει μεταφερθεί αυτούσιο στο δελτίο ειδήσεων. Αν οι Μαντσεστεριανοί των ’80s αυτοπροσδιορίζονταν ως 24-hour-party people, σύσσωμοι οι “πλανητικοί πολίτες” μπορούμε να αυτοπαρουσιαζόμαστε ως 24-hour-suspence-citizens.

*** Το τρικ είναι στοιχειώδες : με δεδομένη την εξίσωση “λογική vs παράνοια”, στη θέση της δεύτερης λέξης εγκαθίσταται αυθαιρέτως το “συναίσθημα” εκτοπίζοντάς την : αισθηματίας είναι πλέον κάποιος που, έχοντας πάρει διαζύγιο με τη λογική, είναι έτοιμος να κάνει “τρελά πράγματα”.