Η είδηση για την επάνοδο του Πέτρου Κωστόπουλου στην “εκδοτική δραστηριότητα” είναι με τον τρόπο της …συγκλονιστική.
Το αηδιαστικό γλείψιμο που ρίχνει στην κυβέρνηση
[https://www.iefimerida.gr/zoi/petros-kostopoylos-giati-xanabgazo-nitro]
εστιάζοντας “σ’ αυτόν τον υπέροχο, περίεργο τύπο που μας έσκασε ξαφνικά, τον Πιερακάκη, ο οποίος έχει δώσει ένα απίστευτο boost στην Ελλάδα”, δεν αφήνει αμφιβολίες για τον ρόλο που έχει κληθεί να παίξει.
Θυμάμαι ένα κείμενο που είχα γράψει στο περιοδικό, με αφορμή την πτώχευσή του, στο φόρτε της οικονομικής κρίσης. Ίσως και να έχει νόημα να το αναδημοσιεύσω :
ΤΟ LIFESTYLE ΕΙΝ’ ΕΔΩ, ΕΝΩΜΕΝΟ ΔΥΝΑΤΟ [ΗΧΟΣ-ΕΙΚΟΝΑ, 2013]
Η χαιρεκακία και η περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζεται ο Πέτρος Κωστόπουλος τη στιγμή της πτώσης του, θυμίζουν το «thumbs down» του πλήθους στις κερκίδες Ρωμαϊκής Αρένας. Αποτελούν ταυτόχρονα τον θρίαμβο των ιδεών που αντιπροσώπευσε επί δεκαετίες ο εκδότης: του “winner takes it all” και του “ουαί τοις ηττημένοις”.
Ο εκπεσών ανήρ δηλώνει υπερήφανος για το ότι …ουδέποτε πήρε λεφτά από το κράτος. Το αξιοσημείωτο είναι ότι αποφεύγει να δηλώσει υπερήφανος για το ίδιο του το «έργο» *, ή να κάνει την αυτοκριτική του. Απειλεί απλώς να επανέλθει δριμύτερος [βλ. “σοφότερος”].
Με διασκεδάζουν οι όψιμοι κήνσορες του lifestyle. Όπως κι εκείνοι που πανηγυρίζουν, εν μέσω κρίσης, τον «θάνατό» του. Λες και το lifestyle είναι κάτι που ξεκινά και τελειώνει στις πασαρέλες, τα κοκτέιλ πάρτι και τα κλαμπ της Μυκόνου. Λες και υπήρξε ποτέ αυθεντική ελληνική version του, η οποία απειλείται απ’ την έκλειψη των εγχώριων trendsetters. Η αλήθεια είναι πικρή: όπως το «έξυπνο χρήμα», μη έχοντας ανάγκη τις υπηρεσίες της παραδοσιακής πολιτικής σκηνής, επιδιώκει πλέον τον απευθείας έλεγχο, έτσι και οι διεθνείς ταγοί του lifestyle δεν χρειάζονται άλλο, πιθανώς, τους τοποτηρητές τους.
Κανάλια και έντυπα λυγίζουν υπό την αβάσταχτη ελαφρότητα του διαφημιστικού budget, όσο για τα ηλεκτρονικά δημοσιογραφικά μέσα, απλώς δεν διαθέτουν τέτοιο. Ούτε και πρόκειται να αποκτήσουν, εις τον αιώνα τον άπαντα, αν θέλουν να διατηρήσουν σχέση με αυτό που λέμε «δημοσιογραφία με άποψη».
Το lifestyle διαχέεται από παντού, διέπει κάθε πτυχή του φαινομένου της μαζικής επικοινωνίας. Φόντο του είναι η κυνική απομυθοποίηση κάθε πραγματικότητας ως αφήγησης και κάθε ιδιότητας ως ρόλου, η αναγόρευσή τους σε μυθολογικά επιστρώματα γύρω από ένα πυρήνα χυδαίου ατομικισμού.
Σε ένα κόσμο «Στιρνερικών» υποκειμένων, όπου το ψέμα κυριαρχεί και το συμφέρον βασιλεύει, σε ένα κόσμο ασύδοτου επικοινωνιακού storytelling, ένα και μόνο χρέος έχει κανείς: να ζήσει τον δικό του μύθο. Τον ζούμε όλοι, σε ατέλειωτες παραλλαγές.
Η κεντρική ιδέα δίνεται απ’ το δίπολο: ο Μεσσίας και ο Οργασμός του, ο chosen one και οι υπερβατικές εμπειρίες του. Ο «εχθρός» είναι αμείλικτος, το ίδιο πρέπει να είσαι κι εσύ. Υπέρτατος εχθρός είναι ο χρόνος: τα γεγονότα εκτυλίσσονται σε συνθήκες επιταχυνόμενου countdown. Η ανάγκη επιβίωσης σ’ ένα μέλλον ζωγραφισμένο με ζοφερά χρώματα, και η ανάγκη της διάκρισης από το «ανώνυμο πλήθος», συναντιούνται σε μια και μόνη λύση που αποτελεί κατηγορικό πρόσταγμα: ατομική έξοδος κινδύνου. Εδώ και τώρα, με κάθε μέσο, θεμιτό ή αθέμιτο.
Η «παραβατική» συμπεριφορά γίνεται επίσημη τάση, πολύ πριν απ’ το τελικό στάδιο της ενοχής, της ανοχής και της συνενοχής. Ξεκινάει από τον τομέα της κατανάλωσης, με τη χρήση του «Illegal» ως βασικού τονωτικού της – το προϊόν γίνεται επιθυμητό ως «απαγορευμένος καρπός» με αιχμή του δόρατος μια νεανική κουλτούρα σχεδιασμένη από …ενήλικους και στοχευμένη στον σταδιακό εγκλωβισμό όλων των ηλικιακών target groups. Και θριαμβεύει στο τερέν του μαζικού θεάματος, των blockbusters και των video games [βλέπε: shooting games], με την κυριαρχία του γοητευτικού τέρατος – κακού ως ήρωα, και ένα ιδεολογικό άξονα συμπυκνωμένο σε συνθήματα του τύπου «faster, harder, louder» & «live and let die». Η ίδια η κουλτούρα των σταρ και των celebrities, σε τι αφορά αν όχι σε μια ριζική λύση, στην έξοδο από αυτό τον κόσμο, σε μια ζωή υπεράνω νόμων και συμβάσεων;
Επιστρέφοντας στον κόσμο του Πέτρου Κωστόπουλου [απ’ τον οποίο ουδέποτε απομακρυνθήκαμε], θυμόμαστε την από καθέδρας προτροπή στην «παραβατικότητα» που αντιπροσώπευε το ακρωνύμιο N.i.t.r.o…. Never In The Right Order…
Ποιος έχει λαμβάνειν τη σκυτάλη από τον χρεοκοπημένο εκδότη; Μα … κανείς. Ή μάλλον, όλοι. Ο σπόρος που έσπειρε η γενιά του θα ανθίζει και θα καρποφορεί, χάρη στη νέα τεχνολογία. Χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καλοεκπαιδευμένοι από το lifestyle «πολίτες» έχουν αναλάβει αυτοβούλως δράση. Και αν αποστολή της τηλεόρασης στη τωρινή της φάση είναι να πουλά στον τηλεθεατή, ως προϊόν, τον εαυτό του, τα νέα μέσα είναι εξ αρχής κατασκευασμένα γι’ αυτό.
Θυμάμαι τους στίχους του Νίκου Πορτοκάλογλου από το ‘Υπάρχει Λόγος Σοβαρός’.
«Αυτά μου τύχαν δυστυχώς
μα δεν τα κρύβω ευτυχώς
και να ένας λόγος σοβαρός
που είμαι ωραίος».
Οι στίχοι αποτελούν υπόδειγμα ομοιόμορφης διείσδυσης των κανόνων του lifestyle σε διαφορετικά [;] πολιτισμικά στρώματα: ο πρωταγωνιστής, «νέος χλιαρός», αυτοαθωώνεται εν ονόματι της “ερριμενότητάς του” στον κόσμο. Στη συνέχεια, με αξιοσημείωτο νοηματικό άλμα, η αυτοεπίγνωση προβιβάζεται σε αυτοεκτίμηση.
Σε ότι μας αφορά εδώ, οι στίχοι παρέχουν μια ευκρινέστατη εικόνα:
Ποιος θα κατηγορήσει ένα πλήθος ανθρώπων που μεγάλωσαν με τις διδαχές του Πέτρου Κωστόπουλου; Είναι υποχρεωμένοι να τις υποστηρίξουν. Είναι ο εαυτός τους, τα βιώματά τους. Το χρωστούν απέναντι στην ίδια την ισορροπία τους να τα υπερασπιστούν μέχρι θανάτου.
Έχουμε μπλέξει.
* Οι βλαχαδεροί κομπασμοί του περί …ξεβλαχέματος θα ακολουθούσαν χρόνια αργότερα.
