Να είναι μια τάση συμπάθειας για τα αουτσάιντερ, που με κάνει να προτιμώ τον George Friedrich από τον “μεγάλο αδελφό του” Johann Sebastian; Θυμάμαι την οργή που είχα νιώσει διαβάζοντας τις γραμμές που του αφιερώνει ο Theodor Adorno [“το μεγαλύτερο μέρος της μουσικής του Handel δεν θα ‘πρεπε καν να εκτελείται!”] αντιπαραβάλλοντας τις “μονωδίες” εκείνου στην μεγαλοφυή αντίστιξη του Bach και αξιολογώντας τον ως λίαν πτωχό συγγενή του.
Ελάχιστο μέρος του τεράστιου έργου του Handel ήταν ευρύτερα γνωστό μισό αιώνα πριν, για να μη μιλήσουμε για την Ελλάδα. H σκηνή έχει εκτυλιχθεί μπροστά στα μάτια μου προ τριακονταετίας : σεβαστός αριθμός ακροατών να αποχωρεί από παράσταση του Μεσσία …με το φινάλε του “Αλληλούια”… Από τα late ‘90s, στο peak μιας καμπάνιας που είχε ξεκινήσει το ’85 – 300στή επέτειο της γέννησής του – ο Handel αποσπάσθηκε επιτέλους απ’ το πανόραμα της μπαρόκ τοιχογραφίας, έγινε άνθρωπος με σάρκα και οστά, φτάνοντας να απειλήσει τη φήμη του Mozart. Σε αντίθεση με τις “μαθηματικές δομές” του Bach που τόσους σαγηνεύουν [εμένα μεταξύ τους], η χάρη και η ελαστικότητα της μουσικής του Handel της προσδίδουν μια μοναδική ambience [ας επισημάνω εδώ έναν από τους λόγους της ολικής επαναφοράς του μπαρόκ τα τελευταία χρόνια: την αδιάκοπη ροή και τον ζωηρό χορευτικό ρυθμό του, την απουσία “εκκωφαντικών” παύσεων που η σημασία τους θα εκτιμηθεί σε εποχές μεταγενέστερες].
Φυσικά, απεριόριστη έμφαση δίνεται στην πολυπολιτισμική διάσταση του έργου του Handel [μεθυστικό blend επιρροών, γερμανικών, ιταλικών, γαλλικών και αγγλικών] αποκτημένη σε μακροχρόνια ταξίδια, που θα οδηγήσουν τελικά τον Γερμανό συνθέτη να εγκατασταθεί στο Λονδίνο και να πολιτογραφηθεί Άγγλος [εξ ίσου multicultural και ο Johann Sebastian, αλλά …δι’ αλληλογραφίας]. Ήταν ένας “Αληθινός Ευρωπαίος”, πολύ μπροστά απ’ την εποχή της Παγκοσμιοποίησης, όπου κάθε μας πρότυπο, από τον Μπάρακ Ομπάμα μέχρι τους Ολυμπιονίκες των τεχνών και των γραμμάτων, έχει μια πολυπολιτισμική ιστορία να διηγηθεί για τη ζωή του.

Ασφαλώς δεν ήταν κάποια αόριστη τάση προς τα αουτσάιντερ που μ’ έκανε να αγαπήσω τον Handel [στο κάτω κάτω, με τους Beatles ήμουνα πάντα, όχι με τους Stones]. Απλώς η μουσική του είναι περισσότερο “του αισθήματός μου”. Έβρισκα πάντα εκεί αυτό που ο Σαλιέρι στην ταινία του Μίλος Φόρμαν περιγράφει ως “συγχώρεση”: Τη βίωση του δράματος, μα και το κράτημα κάποιας απόστασης, ειρωνεία ανάμικτη με στοργή και τρυφερότητα, το ίδιο δαιμονικό πνεύμα που …θα εξακολουθήσει να γελά πίσω από τη μουσική του Μότσαρτ με αποχρώσεις διαταραχής πλέον, που προαναγγέλλουν τη μόνιμη τρικυμία που θα σηκώσει ο ρομαντισμός σαν λάβαρο.
Αν ήθελα να διαλέξω κάτι αντιπροσωπευτικό του τι εννοώ, θα ήταν ίσως το φινάλε του έξοχου κονσέρτου Έργο 4, αριθμός 1 για εκκλησιαστικό όργανο: γνώση επιθανάτια δίχως το ρίγος του θανάτου, αργός και μεγαλόπρεπος επίλογος ζωής, κρεσέντο που η κορύφωσή του φέρνει, μεστή συγκίνησης, σε ένα φλογερό ηλιοβασίλεμα.
Όχι αντίδοτο στην άνευ όρων, κάθετη υπέρβαση της μουσικής του Bach, αλλά συμπλήρωμά της, η μουσική του Handel θα μπορούσε να οριστεί ως ανθρώπινη εκδοχή του Larger Than Life.
Ο George Friedrich Handel γεννήθηκε στην πρωσική πόλη Halle, σαν σήμερα, 23 Φεβρουαρίου 1685.

Could it be some tendency towards liking an outsider that makes me chose Friedrich to his “big brother” Johann Sebastian? I remember the anger I felt reading the lines of Theodor Adorno dedicated to him [“most of Handel’s music shouldn’t even be performed!”] contrasting his “monodies” to Bach’s genius counterpoint, and rating him as a poor relative. Very little of his vast musical work was known half a century ago worldwide, not to mention Greece. Τhe scene unfolded before my eyes, some thirty years ago : a respected number of listeners leaving a performance of the Messiah … on the finale of “Hallelujah”… Eventually, in the late ‘90s, at the peak of a campaign that began in ’85 – the 300th anniversary of his birth – Handel was detached from the panorama of the Baroque mural, became a man in the flesh, almost threatening Mozart’s status. Unlike Bach’s “mathematical structures” that seduce so many [me among them], the grace and elasticity of Handel’s music give  it a peculiar  “ambience” [let me point out here one of the reasons for the total restoration of baroque in recent years: its incessant flow and lively dance rhythm, the absence of “deafening” ceases the importance of whom will be appreciated in later times]. Of course, unlimited emphasis is placed on the multicultural dimension of Handel’s work [intoxicating blend of influences, German, Italian, French and English] acquired from long journeys, which will lead the German composer to settle permanently in London and become an English citizen  [equally multicultural was Johann Sebastian, but … via mail]. He was a “True European”, well ahead of the age of Globalization, where every role model of ours, from x- President Obama to the Olympians of arts and letters, has a multicultural story to reveal  about his life. 

Of course it wasn’t some tendency towards the outsider that made me love Handel [after all, Ι always favored the Beatles more than the Stones]. It’s just that his music is more close to “my mentality.”  In Handel I’ve always found what Salieri  [“Amadeus”] describes as “forgiveness” : Drama, but also  a sense of detachment,  irony mixed with affection and tenderness, the same demonic spirit I sometimes hear …laughing at my face through Mozart’s music [only with shades of disorder, anticipating  the permanent disorder the Romantic era would later establish]. 
If I wanted to choose something representative of what I mean, it would probably be the last part of his fabulous concerto Op. 4, number 1 for a church organ: the wisdom of a dying person without the shiver of death, a majestic epilogue of life, a crescendo of emotion which climax leads  to a fiery sunset.  
Not an antidote to Bach’s unconditional, vertical transcendence, but in addition to it, Handel’s music could be defined as a human version of what we call Larger Than Life.
George Friedrich Handel was born in the Prussian city of Halle, on this date, February 23rd, 1685.

Larghetto e staccato – Allegro – Adagio – Andante

Eberhad Kraus – organ, Camerata Romana is directed by Eugen Duvier.