Μια ανάρτηση “στο Twitter” είναι συχνά πιο εύγλωττη του State of Things από οποιαδήποτε [πληρωμένη, σε διατεταγμένη υπηρεσία] “ανάλυση”.
Εδώ έχουμε την ανάρτηση ενός χρήστη, που βρίσκει ευκαιρία να ξεράσει χολή και όξος εναντίον του “λαθρομπάσταρδου”. Με αφορμή αυτό, την αφύσικη αντίδραση ενός πατέρα στη δολοφονία της κόρης του – κατά την άποψή μου η ήττα προκύπτει και μόνο απ’ το ότι βγαίνει “να μιλήσει στον ΑΝΤ1” γι αυτήν. *
Το “αστείο” είναι ότι, λίγο πριν το δω, σκεφτόμουν ήταν ότι, και μόνο η παραχώρηση του δικαιώματος “στο κράτος” να τιμωρεί κάποιον που πήρε τη ζωή δικού σου ανθρώπου, αποτελεί θεμελιώδη ψυχικό ευνουχισμό του πολίτη – σε περίπτωση που κάποιος θα έκανε κάτι τέτοιο σε δικό μου άνθρωπο, δεν νομίζω ότι “το κράτος” θα προλάβαινε να τον φτάσει πριν από εμένα.
Το θέμα είναι φυσικά πολύ περίπλοκο για να λυθεί με μια σκέψη υπό καθεστώς παρόρμησης. Αλλά και το καθεστώς παρόρμησης είναι υποτιμημένο ως προς τις λογικές του επιδόσεις.
* Εννοείται ότι το τελευταίο που δικαιούται να κάνει κανείς είναι να κατηγορεί ένα άνθρωπο που τα έχει χαμένα.
1
Για την αυτοδικία δεν έχω ιδιαίτερες αντιρρήσεις, αλλά στο συγκεκριμένο ζήτημα μοναδικός υπεύθυνος κατά τη γνώμη μου είναι ο “πατέρας”. Δεν τον έχω δει στα κανάλια, δεν έχω ακούσει τη φωνή του, δεν έχω καν διαβάσει δηλώσεις του, αλλά εδώ το πράγμα φωνάζει από χιλιόμετρα. Βίαζαν λέει τα δύο 11χρονα παιδάκια του κάτι λουμπενοαλβανοί επί διετίας (!) και για να μη γελάνε αργότερα με την κόρη του στο χωριό την έστειλε ανήλικη στην Αθήνα να συζήσει με την πιο αλιτήρια πακιστανική σκατόφατσα που μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου. Δεν ξέρω αν υπάρχει και μάνα στην υπόθεση, αλλά ο λόγος που τύπος λέει αυτές τις μαλακίες, δεν είναι γιατί τα έχει χαμένα, είναι γιατί ο πραγματικός ένοχος είναι αυτός και το ξέρει.
Δεν είχα ιδέα γι’ αυτά, ούτε να πω την αληθεια μπορούσα να φανταστώ ότι υπάρχει τέτοιου είδους άνθρωπος. Αλίμονο στη δύστυχη την κόρη του, η κεντρική ιδέα πάντως δεν αλλάζει.
Η αίσθηση που είχα ανέκαθεν από χαροκαμμένους ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν τη συμφορά “μόνοι με τον πόνο τους”, χωρίς εκδικητικότες [κατανοητό σαν στάση] αλλά θέλουν ντε και καλά να αποδοθεί δικαιοσύνη, και αυτό …μέσω του κράτους, ήταν και είναι πολύ περίεργη, με την κακή έννοια.
Από ψυχολογικής απόψεως έχεις απόλυτο δίκιο. Προσωπικά πάντως δεν έχω συναντήσει αυτό τον τύπο ανθρώπου, μη σου πω κιόλας ότι αμφιβάλλω αν υπάρχει σταλήθεια ή πρόκειται απλώς για τηλεοπτικό κατασκεύασμα. Οι περισσότεροι θεωρούν τη σχετική κρατική διαδικασία ως αναγκαίο κακό ελλείψει δυνατότητας άμεσης αυτοδικίας for practical considerations (θαφήσω έρημα και τα υπόλοιπα παιδιά μου κλπ). Εξαιρείται ίσως η περίπτωση θανατικής ποινής, ιδιαίτερα όταν επιτρέπεται οι συγγενείς του αδικοχαμένου να την παρακολουθήσουν από κοντά.
Εγώ πάλι…έχω συναντήσει αυτό τον τύπο ανθρώπου και ήταν και μια χαρά άνθρωπος σε όλα του – δεν θέλω να επεκταθώ. Ακόμα κι αν στη πλειονότητα των περιπτώσεων πάντως, όντως, δεν υπάρχει λύση εκτός νόμου, το φαινόμενο της ψυχικής υποβάθμισης του “πολίτη” παραμένει, με το θέμα να μην απέχει δραματικά απ’ το άλλο της αυτοπροστασίας. Θυμάμαι εκείνο το σκουπίδι του ΣΥΡΙΖΑ που τα έβαλε με τον ανθρωπάκο που είχε πυροβολήσει με καραμπίνα τους διαρρήκτες (“δε θα γίνουμε Φαρ Ουέστ εδώ πέρα”, και “άμα μπαίνουν στα σπίτια σας να κάνετε ότι κοιμάστε”).
Το βασικότερο πρόβλημα με την – ένοπλη κυρίως – αυτοδικία είναι ότι από το νόμο αντιμετωπίζεται ως απλή δολοφονία και η αλήθεια είναι ότι, αν εξαιρέσουμε το κίνητρο που σε μεγάλο βαθμό είναι υποκειμενικό, έχει όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της τελευταίας. Θυμάμαι που βλέποντας μικρός κάποια ταινία δράσης από τη μέση έλεγα μέσα μου “πωπω τι του έκανε ο αλήτης”, αλλά όταν λίγο αργότερα καταλάβαινα ότι επρόκειτο για εκδίκηση, το γυρνούσα ξαφνικά σε “καλά του έκανε του αλήτη”. Κι όμως η πράξη και στις δύο περιπτώσεις ήταν μία και η αυτή και διαφοροποιούνταν απλώς από τα αισθήματά του δολοφόνου. Στην πραγματικότητα ο βασανισμός ή δολοφονία του ενόχου δεν απευθύνεται στην προσωπικότητά του, αλλά στο σώμα του: εκείνη τη στιγμή δεν είναι παρά ένα ζώο που υποφέρει και στη θέση του θα μπορούσε να βρίσκεται οποιοσδήποτε. Η πραγματική τιμωρία ενός ενόχου είναι να μετανιώσει.
Ο “νόμος” αναγνωρίζει ισχυρά ελαφρυντικά στον αυτοδικούντα αν αποδεδειγμένα έβλαψε κάποιον για το συγκεκριμένο λόγο. Εν πάση περιπτώσει, κατ’ εμέ δεν πρόκειται για θέμα “δικαιοσύνης” όπως τίθεται από το “νόμο”. Αλλά για θέμα φυσικής τάξης πραγμάτων, όπως αυτή εκτιμάται απ’ τον καθένα ανάλογα και με τον χαρακτήρα του. Πιστεύω ότι ο βασανισμός (μπορεί να είναι και ψυχολογικός, όχι γι’ αυτό λιγότερο βλαπτικός) και ο φόνος δεν αφορούν στο σώμα αλλά στην ψυχή του ενόχου. Ο οποίος δεν είναι ένα ζώο (τα ζώα δεν σκοτώνουν παρά για να φάνε) ούτε ένας οποιοσδήποτε, αλλά κάποιος συγκεκριμένος που έβλαψε προσωπικά τον αυτοδικούντα. Η εκδίκηση είναι θεμελιώδες συναίσθημα – για κάποιους τουλάχιστον. Το “οφθαλμόν αντί οφθαλμού” με συγκινούσε πάντα περισσότερο από το “άλλο μάγουλο*.
“Θεωρητικά” αμφιταλαντεύομαι πάντα μεταξύ εσωστρεφούς – απορροφητικής του πόνου, και εκδικητικής αντιμετώπισης. Εύχομαι να μη δοθεί ποτέ ευκαιρία να το αποφασίσω στην πράξη.
Προφανώς η οπτική που παρουσιάζεις είναι πολύ πιο ανθρώπινη από την καθαρά θεωρητική που παρουσίασα πιο πάνω και η οποία κάθε άλλο παρά εκφράζει το χαρακτήρα μου που κλίνει γενικά προς την εκδικητικότητα και το προσωπικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Βασικά χωρίς την εκδίκηση δεν μπορεί να υπάρξει επιβίωση σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, περίπτωση με περίπτωση όμως διαφέρει και είναι δύσκολο να τοποθετηθεί κανείς απλά με ναι ή όχι.
Kι εγώ σε ζητήματα “απλής βλάβης” εκ μέρους διαφόρων πάντα ήμουν έμπρακτα στο εκδικητικό concept. Αλλά μιλάω για βαρειά βλάβη σε δικό μου πρόσωπο η οποία ευτυχώς δεν μου έχει συμβεί [μόνο κάποιοι λεχρίτες είχαν απειλήσει κάποτε το συχωρεμένο τον πατέρα μου, ηλικιωμένο ήδη. Δεν θα περιγράψω τι επακαλούθησε, απλώς μου έχει μείνει το “επιπληκτικό” ύφος του μετά τη φάση [“ηρέμησε ρε μαλάκα, πώς κάνεις έτσι”], αλλά και τη συγκίνηση που διαφαινόταν στο βάθος για το πώς τον είχα υποστηρίξει.
Και για να γίνω λίγο πιο explicit, ο εν λόγω “πατέρας” πρέπει να είναι στη καλύτερη περίπτωση πνευματικά καθυστερημένος και στη χειρότερη προαγωγός των παιδιών του. Πιθανότατα είναι κάτι ανάμεσα στα δύο.
Nice! Το ενδιαφέρον είναι ότι κανείς σχεδόν απ’ τους ανθρώπους σαν κι αυτόν δεν παραλείπει να διαιωνίσει το είδος του. Τέλος πάντων, ας μην προσθέσω και το ζήτημα της …ευγονικής δίπλα σ’ εκείνο της αυτοδικίας…
Με πρόλαβες! Αυτό ακριβώς θα έγραφα τώρα!😉