Ένα από τα ενδιαφέροντα μουσικά [ας τα ονομάσουμε έτσι] γεγονότα της χρονιάς που πέρασε ήταν αυτό που εκτυλίχθηκε στις 17 Αυγούστου, στη σκηνή του γερμανικού Wacken Open Air Festival. Επρόκειτο για την πρώτη ολογραφική παράσταση από το χώρο του heavy metal. Έχουν φυσικά προηγηθεί αρκετές από άλλους μουσικούς χώρους: Από τον Elvis – ολόγραμμα – “ντουέτο” με την Celine Dion, μέχρι τον Tupac, τον Easy-E και φυσικά τον Michael Jackson, ενώ το φαινόμενο έχει βρει πλήθος εφαρμογών σε χώρους πέραν της show business. Παράδειγμα: ο Ινδός πρωθυπουργός Shri Narendra Modi, ο οποίος περιόδευσε ως ολόγραμμα, τρία χρόνια πριν, σε εκατοντάδες περιοχές της χώρας, στο πλαίσιο της προεκλογικής του εκστρατείας.

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=N8BeWAhzBd8?rel=0]

Στην περίπτωση που μας δίνει εδώ αφορμή για κάποιες σκέψεις, ήταν ο Ronnie James Dio (Elf, Rainbow, Black Sabbath, DIO), αποβιώσας το 2010, που αναγεννήθηκε, με την αρωγή της CGI (Computer – Generated – Imagery) για να ερμηνεύσει, παρέα με συνεργάτες, την επιτυχία του ομώνυμού του σχήματος “We Rock”. Η εμπειρία περιγράφεται από αυτόπτες μάρτυρες ως συγκλονιστική.

Θα μπορούσε κανείς να επισημάνει ότι το σύμπαν των μαζικών συναυλιών είναι από καταβολής πλασματικό, ένα βασίλειο της οφθαλμαπάτης. Τα πλήθη ανέκαθεν κατέκλυζαν τα Μεγάλα Στάδια για να δοξάσουν, όχι το ταλέντο του Καλλιτέχνη, αλλά την Μαγική Δύναμη που, όντας Επιτυχημένος, ενσαρκώνει. Με το Στάδιο αναβαθμισμένο σε Reichstag, καθηλωμένοι από οπτικοακουστικά εφέ μελετημένα για να αποσπούν εκβιαστικά την συμμετοχή τους, οι φαν γεύονται μια μυσταγωγική εμπειρία ενότητας μέσα από την υποταγή. Τα αδυσώπητα μεγέθη καθιστούν άτοπη την επικοινωνία ανάμεσα στον θεατή – κουκκίδα στο πλήθος και τον μουσικό – κουκκίδα επί σκηνής. Ρόλο διαμεσολαβητή έρχεται να παίξει, εδώ όπως παντού, η [γιγαντο-] οθόνη, καθαγιάζοντας το γεγονός σε απευθείας μετάδοση, μετατρέποντάς το σε “ιστορία εν τη γενέσει”.

Η ελεύθερη πτώση των πωλήσεων δίσκων είναι η άλλη όψη της κυριαρχίας των live. Πεδίο τιμής των δισκογραφικών είναι πλέον οι συναυλίες, αλλά και η φροντίδα για την αθρόα παραγωγή πλασματικών στοιχείων δημοσιότητας [να υπάρχουν άραγε ακόμα άνθρωποι που μασσάνε με τους αριθμούς των clicks και των likes;] Με τον ίδιο τρόπο που το μαγαζί της γειτονιάς εκτοπίζεται από την αλυσίδα των υπερκαταστημάτων, το ταπεινό live-άδικο κινδυνεύει να εκτοπιστεί απ’ το Μεγάλο Στάδιο. Μαζί μ’ αυτό κινδυνεύει με εξαφάνιση και κάθε εναλλακτική φωνή. Όμως, αν το μουσικό φαινόμενο συρρικνώνεται στο live event, ίσως το μέλλον του live event να αφορά αποκλειστικά τα …ολογράμματα.

Για την παρούσα μίξη γενεών, μια γενικευμένη ολογραφική επέλαση θα ήταν μακάβρια. Όμως οι βάσεις για κάτι τέτοιο στο μέλλον έχουν μπει. Αν τα έσοδα της δισκογραφίας προέρχονται κυρίως από επανεκδόσεις και special editions, γιατί το φαινόμενο να μην μεταπηδήσει στη βιομηχανία του συναυλιακού θεάματος, η οποία ούτως ή άλλως είναι στα χέρια των δισκογραφικών; ποιος θα αντιστεκόταν στον πειρασμό να “αναστήσει” ένα Hendrix, ένα Bowie ή ένα Cobain; Ποιος δεν θα ήθελε, έστω και από περιέργεια, να τους παρακολουθήσει “live”; Οι δυνατότητες που αποκαλύπτονται είναι άπειρες. Πόσοι θα αντιστέκονταν στον πειρασμό να παρεβρεθούν στις συναυλίες που οι Beatles δεν έδωσαν ποτέ, από το ’66 μέχρι το ’70; Ποιος δεν θα ήθελε να παρακολουθήσει την περιοδεία τους για το …White Album; Στο κάτω κάτω, μπορεί όλα αυτά και να συμβαίνουν, σε κάποια άλλη διάσταση… Η δοξασία που μεταξύ αστείου και σοβαρού κερδίζει έδαφος, είναι πως το ίδιο το σύμπαν αποτελεί ένα ολόγραμμα, ένα computer simulation που πιθανώς συνυπάρχει με άλλα σύμπαντα – προσομοιώσεις [ή αλλιώς: όταν το μόνο όπλο που έχεις στα χέρια σου είναι ένα σφυρί, όλα τα προβλήματα μετατρέπονται σε καρφιά – στη θέση του σφυριού βάζουμε το PC μας]. Ο Stephen Hawking δήλωσε πρόσφατα: “στο μέλλον, δεν θα υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε virtual και αληθινή πραγματικότητα”.

Πράγματι, ο όρος “virtual reality” χαρακτηρίζεται από μια εγγενή δυναμική κυριαρχίας του πρώτου σκέλους του πάνω στο δεύτερο. Τίποτα δεν φαίνεται να σταματά την κίνηση προς αυτό που προαναγγέλλει ο επιστήμων, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, …δεν έχει πολλά να περιμένει από την αληθινή πραγματικότητα, ούτε και λόγους να την ξεχωρίζει από την virtual. Το merging των δυο, virtual και reality, στις οθόνες, δεν είναι παρά ο προάγγελλος του singularity, του merging ανθρώπου – μηχανής, για το οποίο μπορεί να διαβάσει κανείς στα βιβλία του Ray Kurzweil, επιφανούς high IQ idiot. Στο μέλλον που επαγγέλλεται ο στοχαστής – εφευρέτης, καθώς θα βυθιζόμαστε στον παραισθητικό κόσμο των nanobots [τα οποία, αλληλεπιδρώντας με βιολογικούς νευρώνες θα παράγουν virtual reality μέσα από το ίδιο το νευρικό σύστημα] θα πάρουμε οριστικά διαζύγιο από την πραγματικότητα ως αίτημα. Και τότε, καθώς θα κολυμπάμε στα νερά της λήθης – μια θάλασσα από 0 και 1 – το σύμπαν μας θα είναι ένα σύμπαν αυτονομημένων σημείων, συντιθέμενων και αποσυντιθέμενων, σύμφωνα με τη «δική μας» βούληση.

Όμως, εκτός από τους κλινικά ψυχοπαθείς, οι μόνοι άνθρωποι που δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν φαντασία από πραγματικότητα, είναι τα μικρά παιδιά, έχοντας την πολυτέλεια να κοιτούν τον κόσμο από την ασφάλεια ενός θεατή, αμέτοχου στα πράγματα.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, γυρίζοντας στο θέμα, η επιστροφή των νεκρών, κλασικό σύμπτωμα του μεταμοντέρνου, δίνει τον τόνο της εποχής. Ακόμα και η πανσπερμία των zombies σε σίριαλ και ταινίες, εντάσσεται στο ίδιο σχέδιο. Ως εξ αυτού, για την επόμενη μίξη γενεών, απαλλαγμένη από τους περιορισμούς της πραγματικότητας, τι φυσικότερο από την εμπειρία μιας ολογραφικού τύπου αναβίωσης όλων εκείνων που μπορούν να αναβιώσουν, παρέα με ολόφρεσκους virtual super-stars, κατευθείαν από τα άδυτα των ποπ εργαστηρίων; Στην Ιαπωνία υπάρχει ήδη μια τέτοια: η Hatsune Miku, δημιουργημένη από στατιστικές προτιμήσεων, έχει “original” τραγούδια και 2.500.000 followers στο Facebook… Κόσμος συρρέει μαζικά στα “live” της.