“Τα παιδιά του 2.000 μ.Χ. θα αντλούν από αυτή τη μουσική, την ίδια αίσθηση ευημερίας και ζεστασιάς που αντλούμε κι εμείς σήμερα. Γιατί η μαγεία των Beatles είναι, νομίζω, διαχρονική και αγέραστη. Τη λατρεύει ολόκληρος ο κόσμος” – Derek Taylor, από το εξώφυλλο του Beatles For Sale – 1963

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΓΗΣ
Τι είναι αυτό που κάνει γενιές και γενιές να δίνουν το “παρών” στην αέναη επιστροφή των Beatles;
Θα μπορούσε η επιβίωση τους, σε ένα κόσμο ανελέητου morphing, να αφορά την ανάγκη μας για σταθερότητα; την άμυνά μας σε μια διαρκή ροή προϊόντων που θεωρούνται ξεπερασμένα πριν φτάσουν στα ράφια του σούπερ μάρκετ; Στο κάτω-κάτω, η μουσική τους έχει παίξει ρόλο στο γκρέμισμα των ταμπού, φέρνοντας κοντά ανθρώπους από διαφορετικές χώρες. Γιατί όχι και εποχές;
Μια φορά κι έναν καιρό, τέσσερα παιδιά από το Λίβερπουλ πρόσφεραν στην ποπ τον ηχητικό της Παρθενώνα, απόσταγμα του χρυσού αιώνα που ήταν γι’ αυτήν τα ‘60s. Από τότε, η μουσική τους αποτελεί ένα είδος υπερβατικού ισοκράτη. Τα πάντα συντονίζονται με αυτόν, και απ’ τον συντονισμό αυτό αντλούν εγκυρότητα. Το πράγμα λειτουργεί αμφίδρομα: Το διαχρονικό status των Beatles είναι εξασφαλισμένο, σε ένα mainstream όπου τα πάντα αξιολογούνται με όρους των …Beatles.

Ξεκίνησαν σαν ένα ακόμα γκρουπ της διπλανής πόρτας, μα ήδη στα μέσα της δεκαετίας αντιμετωπίζονταν σαν σοβαροί καλλιτέχνες. Κι αν η Μπιτλομάνια είχε να κάνει με τα ουρλιαχτά των κοριτσιών, το κύρος τους θα εξαπλωνόταν γρήγορα σε πιο “καλλιεργημένα”, μεγαλύτερα ηλικιακά στρώματα.
Η ενέργεια που ξεχειλίζει από τα αυλάκια των πρώτων τους άλμπουμ είναι πρωτοφανής. Ήδη, πολλά από εκείνα τα τραγούδια (‘Please Please Me’, ‘She Loves You’, A Hard Day’s Night’…) δείχνουν σημάδια ιδιοφυίας, ωθώντας στα άκρα την εκλεκτικότητα συνθετών που τους επηρέασαν (Buddy Holy, Roy Orbison…)
Όμως ακαταμάχητο ατού στο ξεκίνημα, ήταν η προσωπική γοητεία τους. Σε πρώτη ακρόαση δεν έπεισαν ούτε τον …George Martin. Το πρώτο που εντυπωσίασε τον μετέπειτα παραγωγό – πέμπτο Beatle ήταν αυτές οι χαρισματικές προσωπικότητες που, όλες μαζί, δημιουργούσαν κάτι που “μπορούσες να πουλήσεις”.
Ήταν απλώς αδύνατο να μην αγαπήσεις τους Beatles. Σε μια εποχή που το χάσμα των γενεών έπαιρνε για πρώτη φορά τη μορφή που ξέρουμε, εκείνοι θα πετύχαιναν το ακατόρθωτο: Τα κορίτσια να τους λατρεύουν, και οι μαμάδες να τους …εμπιστεύονται.
Πίσω από τα κουστουμάκια και τα mop-tops που επέβαλλε ο Brian Epstein, η μουσική τους συνέχισε να είναι αυτό που ήταν: μια δύναμη της φύσης. Κι αυτό το μείγμα ήταν ένα από τα μυστικά της επιτυχίας τους: η rock ‘ n ‘ roll αδρεναλίνη που εκρήγνυται πίσω από τα “παιδικά” χαμόγελα.
Αν στα 1963 ο μουσικοκριτικός Γουίλιαμ Μαν ανακαλούσε το ‘Τραγούδι της Γης’ [Μάλερ] αναφερόμενος στο …’Not A Second Time’, στα τέλη της δεκαετίας οι Beatles θα χαρακτηρίζονταν “σημαντικότεροι τραγουδοποιοί από την εποχή του Σούμπερτ”, ενώ το Sgt. Pepper, “το καλύτερο άλμπουμ όλων των εποχών” θα παρομοιαζόταν με έργα όπως η “Έρημη Χώρα” του T.S. Elliot…
Η περίοδος της ωριμότητας που ξεκινά από τα 1965 [Help, Rubber Soul, Revolver κλπ…] τους βρίσκει να ξεφεύγουν από τα όρια του rock και της soul, παρασυρμένοι σε ένα απίστευτο γαϊτανάκι επιρροών, από την folk και την ψυχεδέλεια, μέχρι την ινδική μουσική, την κλασική, την αβανγκάρντ, ακόμα και την …ελληνική [θυμηθείτε την κίνηση της κιθάρας στο οργανικό μέρος του ‘Girl’ – του οποίου τον ρυθμό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία για να ακούσει κανείς ως …χασάπικο]. Κανείς δεν υπήρξε τόσο ρηξικέλευθα δημιουργικός όσο αυτοί, κρατώντας ταυτόχρονα το λαϊκό έρεισμα και την επαφή με τις μουσικές του ρίζες.

Η φυσικότητα αποτελεί την πρώτη αρετή των Beatles, όσο ψηλά και αν ανεβάζουν τον πήχη. Τα κομμάτια τους, ακόμα και όταν αφήνουν πίσω τις συμβατικές φόρμες [‘Tomorrow Never Knows’, ‘A Day In The Life’, η σουίτα του ‘Abbey Road’…] ακούγονται σαν να προέκυψαν χωρίς τη μεσολάβηση ανθρώπινου παράγοντα. Σαν να υπήρχαν εκεί από πάντα, κι εκείνοι απλώς τα άκουσαν και τα “κατέβασαν”…
Το συγκρότημα που γνώρισε την αποθέωση ξεπηδώντας απ’ τα κλαμπ του Λίβερπουλ, και συνέχισε να την γνωρίζει κάνοντας “τέχνη”, θα αποτελέσει πρότυπο για τους μουσικούς της γενιάς των ’70s. Η άνοδος ρευμάτων όπως το progressive και το fusion ήταν αποτέλεσμα της επιτυχίας των Beatles. Γιατί δεν ήταν πια μόνο οι μουσικοί που τολμούσαν να πειραματίζονται… Ήταν οι ίδιες οι εταιρίες που άρχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον για “ψαγμένες” προσεγγίσεις. Για ένα, σύντομο έστω, χρονικό διάστημα, η μουσική περιπέτεια γινόταν …ευπώλητη.

BABY BOOMERS
Το σημερινό γεφύρωμα του “χάσματος των γενεών” μέσα [και] από τη μουσική των Beatles, γίνεται ενδιαφέρον αν λάβουμε υπόψη ότι η δική τους γενιά είναι η πρώτη που παίρνει αποστάσεις από τις προηγούμενες. Οι Baby Boomers, [γεν. μεταξύ 1945 – 1954] η γενιά που μεγάλωσε με τους Beatles, είναι η πρώτη που αποκτά ιστορική συνείδηση του εαυτού της. Μαζί και μια αίσθηση …αποστολής να αλλάξει τον κόσμο. Οι όροι της αλλαγής θα παραμείνουν ασαφείς, πέρα από την περιφρονητική αποστασιοποίηση από το πνεύμα των “γέρων”. Οι Baby Boomers αγωνίστηκαν εξ αρχής για μια θέση στην ιστορία. Όχι τυχαία, ήταν η πολυπληθέστερη νεολαία που υπήρξε ποτέ: η ευφορία του τέλους του Β’ Π. Π. θα εμφυσήσει στα ζευγάρια μια άνευ προηγουμένου διάθεση για τεκνοποιία, που θα πυροδοτήσει πληθυσμιακή έκρηξη στις νεαρές ηλικίες την εποχή που το συγκρότημα από το Λίβερπουλ ξεκινά την καριέρα του.
Χάρη στη νεοπαγή οικονομική άνεση των “γέρων” τους, οι Baby Boomers είναι οι πρώτοι που θα αποτελέσουν, ως νεολαία, υπολογίσιμη καταναλωτική ομάδα.. Και θα καταναλώσουν ανελέητα, από τη μουσική των Beatles, μέχρι τα ρούχα, τις μπότες και τα χτενίσματά τους…
Η έκρηξη της νεανικής κουλτούρας δεν ήταν η μόνη αλλαγή στο πλαίσιο μιας δεκαετίας που σημαδεύεται από κοσμοϊστορικά γεγονότα: το Βιετνάμ, το ειρηνιστικό κίνημα, ο Μάης του ’68, τα ναρκωτικά, οι μέθοδοι ελέγχου του νου, η σεξουαλική επανάσταση, το φυλετικό, η κατάκτηση της Σελήνης… Στην πληθώρα των καινοτομιών που εμφανίζονται τότε, και που ο αντίκτυπός τους φτάνει μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβάνεται ακόμα και ο πρόδρομος του Διαδικτύου, ARPANET, επινοημένος μεταξύ 1965- 67, με χρηματοδότηση …από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ. [η συνέχεια αύριο]