Αναδημοσιεύω άρθρο του Δ. Σεβαστάκη από το in.gr με τίτλο “Ο ΦΟΒΙΣΜΕΝΟΣ ΧΥΛΟΣ”

H Τζόρτζια Μελόνι μοιάζει να συνδυάζει χαρακτήρες της ιταλικής φιλμογραφίας, να μιξάρει στοιχεία από την Αννα Μανιάνι, τη Σιλβάνα Μάγκανο, την Τζουλιέτα Μασίνα, τη Σαμπρίνα Φερίλι κ.λπ. Συγκεφαλαιώνει όλα τα ύφη, όλα τα δράματα. Μιλώντας και εκ μέρους του φτωχού ήρωα του ιταλικού νεορεαλισμού και εκ μέρους του κουρασμένου και κορεσμένου αστού της Grande Bellezza, υποδύεται ένα νέον Ολον. Συνδυάζει τους χαρακτήρες, αγγίζοντας με δυνατό ένστικτο το ιταλικό υποσυνείδητο. Τι έδωσε η ακροδεξιά Μελόνι στον λαό; «Είμαι η Τζόρτζια, είμαι γυναίκα, μητέρα, Ιταλίδα, χριστιανή». Σινιάλο, σχήμα.
Σε μια χώρα στην οποία εξαφανίστηκε το προωθημένο κομμουνιστικό κόμμα του 34%, που ένα μέρος της κοινωνικής διαμαρτυρίας ανατέθηκε στο συμπίλημα γύρω από τον Πέπε Γκρίλο και το τηλεοπτικό γκαγκ, μια χώρα όπου πάνω στον δολοφονημένο Μόρο άνθησε ο σκοτεινός (και για πολλούς συναλλασσόμενος με τη Μαφία) Αντρεότι, σε μια χώρα όπου ο φυγόδικος και διεφθαρμένος Κράξι (ο πλέον ανασχετικός παράγοντας ανόδου της ιταλικής δημοκρατικής Αριστεράς στη εξουσία) έγινε παραλήπτης του σοσιαλιστικού κληροδοτήματος (πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέλος του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος ήταν και ο Μουσολίνι) και όπου όλα τα μπουμπούκια εν τέλει αφομοιώθηκαν από τον Μπερλουσκόνι και την Trash TV που έφερε στην πολιτική, με τι άλλο θα μπορούσε να εκφραστεί αυτό το φαινόμενο από διαρκείς κατακρημνίσεις;
Μετά τον τεχνοκράτη και αυτοκρατορικό Ντράγκι, η λαϊκή «κατασκευή» Μελόνι θα μπορούσε να δώσει σχήμα στον φοβισμένο ιταλικό χυλό;  Η Μελόνι, προσώρας, αυτό κέρδισε. Όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες όπου ο δογματικός καπιταλισμός αδυνατεί να δώσει σταθερότητα ή, μάλλον, είναι ο μεθοδικός δημιουργός της αστάθειας, αναδύονται «φρούτα» μιας βαθύτατης πολιτικής υποκουλτούρας. Ο κόσμος ακολουθεί τα (εξόχως συντηρητικά) στερεότυπα, γιατί δεν τον πείθουν τα άτυπα. Δεν αντέχει τις ξέφρενες οικονομικές και θεσμικές αλλαγές, την ακρίβεια, οι παλιές ιδεολογικές επικράτειες του φαίνονται τσιμεντένιες, αδρανείς, πολιτιστικά είναι τρομοκρατημένος και στην περίπτωση της Ιταλίας χάνονται πλέον οι γενιές του έντονου πολιτικού βιώματος, είτε της Αριστεράς είτε της Χριστιανοδημοκρατίας. Ο λαός, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, θέλει, σχεδόν αορίστως, σχεδόν μεταφυσικά, κάτι άλλο. Σταθερό, αναγνωρίσιμο και εύπλαστο. Θέλει ρίζα, γιατί νιώθει μετέωρος από τις οικονομικές και πολιτιστικές ανατροπές, θέλει ευλυγισία, γιατί πρέπει να προλάβει να κρυφτεί πίσω από τον θάμνο. Το μοντέλο «διελεύσεων», διαρκούς ροής, διαρκών κρισιακών μετατονισμών σκάει με κρότο.
Ο φασισμός λοιπόν ως ιδιότυπα νεωτερικό φαινόμενο, ο σκοταδιστικά «εκσυγχρονιστικός», «φουτουριστικός» φασισμός, ως μορφή τηλεοπτικού ήρωα, ως εικονογραφικό στερεότυπο, είναι εδώ. Δεν οφείλεται στη Μελόνι ή τον Ορμπαν ή τη Λεπέν ή τον Πούτιν ή τον Ακεσον κ.λπ. Αυτοί είναι οι «παραλήπτες», αυτοί που επωφελούνται, όχι οι δημιουργοί. Δημιουργός είναι ο ακροατής-θεατής που τα περιέχει όλα, που συνδυάζει όλα τα πολιτιστικά, ιδεολογικά χαρακτηριστικά, ο πολίτης μιας εξωφρενικής και δυσπλασικής προσαρμοστικότητας, που οδηγεί σε μια συνεχή μεταμόρφωση (και διεισδυτικότητα) Πρωτέα. Αυτό είναι το κυρίαρχο πολιτικό μοντέλο. Η (κάθε) Μελόνι επιλέγεται από αυτόν τον βρασμό ιδεών που τον στεγάζουν αμήχανα οι αναλυτές πίσω από τη γενικότητα Λαϊκισμός.
Δεν αντέχεται άλλη ανασφάλεια. Η Μελόνι, εξαιρετικά μεθοδική, επιδέξια και μέτρια, απευθύνθηκε με τρόπο που σταθεροποιούσε τα νεφελώδη λαϊκά ζητούμενα. Ως γνωστόν, η σταθερότερη δομή μετά τον βιομηχανικό Βορρά στην Ιταλία είναι η μαφιόζικη «αυτονομία» στον Νότο. Εξηγείται η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία από τη θεμελιώδη αντίφαση; Από τη σκοτεινή μείξη, από τη φοβισμένη ταυτοτική διερώτηση, προκύπτουν τα υβρίδια που βλέπουμε. Η μείξη έχει τη δική της αρχιτεκτονική. Μεταπολιτική ή μεταπολιτισμός είναι ο ακριβής και επιχειρησιακός όρος;
Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ

Είχαμε στο απώτατο παρελθόν [εποχές μετεφηβείας] κοινούς φίλους με τον κύριο Σεβαστάκη, και ως εκ τούτου περιστασιακά συνυπάρξει. Ο εν λόγω μου έχει μείνει στο μυαλό ως καλός συζητητής, διαβασμένος και πολιτισμένος άνθρωπος. Ως εκ τούτου είχα δει την παρουσία του στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ως ένα από τα θετικά της.
Διαβάζοντας το παραπάνω κείμενο, μπαίνω στον πειρασμό να πιθανολογήσω ότι δεν ήταν προσωπική του πρωτοβουλία η απόσυρση από την πολιτική σκηνή. Γιατί μ’ αυτή την εντυπωσιακή επίδειξη virtue signaling δείχνει να σκέφτεται να επανακάμψει. Και ας υπογράφει απλά “ζωγράφος, καθηγητής στη Σχολή αρχιτεκτόνων μηχανικών του ΕΜΠ”.

Ας ξεκινήσουμε επισημαίνοντας ότι τα παραπάνω προέρχονται από ένα πολιτικό ας τον πούμε, χώρο, στο πλαίσιο του οποίου το παραμικρό σχόλιο περί το ο,τιδήποτε οφείλει να αποτελεί “σινιάλο, σήμα” [Σεβαστάκης]. Τουτέστιν, περιφραστική ομολογία πίστεως στο δεκάλογο των neo-liberals, επαρκώς περιγραφόμενο στην πινακίδα της Martha’s Vineyard που ήρθε πρόσφατα με τον πιο γελοίο τρόπο στην επικαιρότητα.
Στο κείμενο του κυρίου Σεβαστάκη, το πρόσωπο του φασισμού προκύπτει ως αποτέλεσμα ωσμώσεων ταινιών του Φελίνι και του ντε Λαουρέντις και αναχρονιστικών εμμονών με την πατρίδα, τη θρησκεία και την οικογένεια.
Οι λεπτομέρειες πίσω απ’ την παράθεση δίκην τίτλων των “ξέφρενων οικονομικών και θεσμικών αλλαγών”, της “ακρίβειας” κτλ. κρίνονται περιττές. Άλλωστε ο σχηματισμός στον οποίο ανήκει έχει απεμπολήσει προ πολλού την κριτική στα βασικά [μεταναστευτικό, υγειονομική τρομοκρατία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ψηφιακό νομισματικό σύστημα κτλ.]. Σε διαφορετική περίπτωση, παραβιάζοντας δηλ. “πρωτόκολλα” ο σεβασμός των οποίων ισούται με εισιτήριο εισόδου στην πολιτική αρένα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε πάψει να υπάρχει.
Αν λοιπόν ο “φασισμός” είναι εδώ, και οι Μελόνι, Όρμπαν etc δεν είναι οι δημιουργοί του αλλά οι επωφελούμενοι απ’ αυτόν, ποιος είναι τελικά ο δημιουργός; μα, ο λαός, ο …”φοβισμένος χυλός” του κυρίου Σεβαστάκη.
Ο “φασισμός” δεν είναι παρά η ανασφάλεια του “χυλού”, και ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται, ενώπιον μιας σουρεαλιστικής κούρσας αλλαγών [Gogol meets Kafka online] που αποφασίζονται ερήμην του και προωθούνται με “Επιστημονικά” επιχειρήματα και συνοπτικές διαδικασίες. Οι οποίες [αλλαγές] δεν θα ‘πρεπε να μας ανησυχούν και τόσο… Θα ‘πρεπε να έχουμε όμως τη θεωρητική συγκρότηση ενός “καθηγητή της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ” για να το αντιληφθούμε.
Τι έχουμε εδώ; τίποτα παραπάνω δυστυχώς απ’ την παραδοσιακή, εκ βαθέων αποστροφή των αριστερών για το “λούμπεν” προλεταριάτο. “Λούμπεν”, ασχέτως του πώς το περιγράφουν οι ίδιοι, σημαίνει την παραγνώριση εκ μέρους του ενός βασικού κανόνα : η σωτηρία μπορεί να έλθει μόνο με τη δική τους, επαγγελματική καθοδήγηση.
Το τελευταίο πράγμα που περνάει απ’ το μυαλό του κυρίου Σεβαστάκη είναι ότι “ο φασισμός ως εικονογραφικό στερεότυπο” είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο μετέρχεται τον όρο ο ίδιος.